Games
Η επικίνδυνα… συγκλονιστική κόντρα Η.Π.Α. και Κίνας είναι αυτή
MIRROR
Η αεροπορική υπεροχή υπήρξε για δεκαετίες το απόλυτο πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών. Όμως, η Κίνα πλέον δεν αρκείται στον ρόλο του παρατηρητή. Η σύγκρουση που από τον ψυχρό ανταγωνισμό περνάει σε πραγματικά επικίνδυνα μονοπάτια…
Το Chengdu J-36 είναι ένα πειραματικό μαχητικό αεροσκάφος 6ης γενιάς που αναπτύσσεται από την Κίνα, με στόχο να ενισχύσει δραματικά την αεροπορική ισχύ της χώρας. Πρόκειται για ένα τρικινητήριο stealth αεροσκάφος φουτουριστικής σχεδίασης, που αποκλίνει από τα συνηθισμένα – φέρει τρεις κινητήρες με δύο εισαγωγές αέρα κάτω από τα φτερά και μία πίσω από το κόκπιτ. Αυτή η διαμόρφωση του δίνει αυξημένη ώση και πιθανώς του εξασφαλίζει υπερηχητική πτήση χωρίς μετακαυστήρα (supercruise), κάτι που του επιτρέπει να φτάνει στη μάχη ταχύτερα και με μεγαλύτερη ασφάλεια. Το J-36 έχει ταχύτητα, εμβέλεια και φορτίο που θυμίζουν περισσότερο ένα μικρό βομβαρδιστικό: μεγάλο μέγεθος και εκτεταμένες εσωτερικές αποθήκες οπλισμού για μεταφορά πυραύλων μακρού βεληνεκούς και βαρέων όπλων. Διαθέτει εξελιγμένη τεχνολογία χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth) τελευταίας γενιάς, με έμφαση στη μείωση του ίχνους σε πολλαπλά φάσματα και από όλες τις γωνίες. Παράλληλα, ενσωματώνει υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά και αισθητήρες που του προσφέρουν πολυφασματική επίγνωση του πεδίου μάχης.
WHAT CAR
Ο στρατηγικός ρόλος του J-36 στην κινεζική αμυντική στρατηγική είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ως βαρύ μαχητικό πολλαπλού ρόλου, αναμένεται να καλύπτει αποστολές αεροπορικής υπεροχής, πλήγματος βάθους και εναέριας διοίκησης. Με το μεγάλο του εύρος και την ικανότητα να επιχειρεί μακριά από κινεζικό έδαφος, το J-36 θα μπορούσε να υποστηρίξει τις φιλοδοξίες του Πεκίνου για περιφερειακή κυριαρχία – συμπεριλαμβανομένης της πιθανής προσβολής στόχων υψηλής αξίας όπως αεροπλανοφόρα ή βάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Χάρη στη stealth σχεδίαση και την ταχύτητά του, θα μπορεί να διεισδύει σε πυκνά αντιαεροπορικά περιβάλλοντα, απειλώντας υποδομές και αεροσκάφη υποστήριξης του αντιπάλου (όπως ιπτάμενα ραντάρ και ανεφοδιαστικά).
Επιπλέον, το J-36 έχει σχεδιαστεί ως «ιπτάμενο κέντρο διοίκησης», ικανό να συντονίζει σμήνη μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) σε επιχειρήσεις συνεργατικής μάχης. Αυτό το δικτυοκεντρικό δόγμα – όπου το μαχητικό λειτουργεί ως κόμβος συλλογής πληροφοριών και καθοδήγησης άλλων πλατφορμών – δείχνει την προσπάθεια της Κίνας να υιοθετήσει προηγμένες τακτικές πολέμου δικτύων όπως κάνουν οι δυτικές δυνάμεις. Συνολικά, η εμφάνιση του J-36 διαταράσσει την υπάρχουσα αεροπορική ισορροπία ισχύος, καθώς για πρώτη φορά οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους βλέπουν την Κίνα να πλησιάζει ή και να υπερβαίνει τεχνολογικά στην κορωνίδα των μαχητικών αεροσκαφών.
Σύγκριση με το αμερικανικό F-35 και το πρόγραμμα NGAD
Η ανάδυση του J-36 προκαλεί αναπόφευκτα συγκρίσεις με το αμερικανικό F-35 Lightning II (μαχητικό 5ης γενιάς σε υπηρεσία) καθώς και με το υπό ανάπτυξη πρόγραμμα NGAD (Next Generation Air Dominance), δηλαδή το μελλοντικό μαχητικό 6ης γενιάς των ΗΠΑ. Σε βασικούς τομείς – από τη σχεδίαση και την τεχνολογία stealth μέχρι τις επιδόσεις, τη διασυνδεσιμότητα και τον γεωπολιτικό ρόλο – διαφαίνονται σημαντικές διαφορές:
- Σχεδίαση και stealth: Το J-36 διαθέτει ριζοσπαστική σχεδίαση χωρίς συμβατικά ουραία πτερύγια, με σχήμα διπλού δέλτα που μεγιστοποιεί τη stealth σιλουέτα του. Αντίθετα, το F-35 έχει πιο παραδοσιακή διαμόρφωση (μονός κινητήρας, ουραία κάθετα σταθερά) και μικρότερο μέγεθος, ενσωματώνοντας όμως εξαιρετική τεχνολογία stealth 5ης γενιάς κυρίως στο εμπρόσθιο τόξο. Το J-36 στοχεύει σε ευρυζωνική χαμηλή παρατηρησιμότητα, δηλαδή να είναι δύσκολα ανιχνεύσιμο σε ευρύτερο φάσμα ραντάρ και αισθητήρων, κάτι που πιθανότατα θα χαρακτηρίζει και το αμερικανικό NGAD. Το NGAD αναμένεται να ακολουθήσει παρόμοια φιλοσοφία σχεδίασης με το κινεζικό, πιθανώς με δικινητήριο αεροσκάφος χωρίς ουρά για ακόμα πιο προηγμένη stealth ικανότητα. Συνολικά, το J-36 και το NGAD εκπροσωπούν την επόμενη γενιά stealth, ξεπερνώντας το F-35 σε επίπεδο χαμηλού ίχνους και σχεδιαστικής καινοτομίας.
- Επιδόσεις (ταχύτητα και εμβέλεια): Το κινεζικό μαχητικό φαίνεται να δίνει έμφαση στην υψηλή ταχύτητα και ακτίνα δράσης. Με τρεις ισχυρούς κινητήρες (ενδεχομένως μεταβλητού κύκλου) το J-36 σχεδιάζεται να επιτυγχάνει μεγαλύτερες υπερηχητικές ταχύτητες και πολύωρη αυτονομία πτήσης σε σχέση με το F-35. Το F-35, μολονότι ευέλικτο και προηγμένο, έχει χαμηλότερη τελική ταχύτητα (περίπου Mach 1.6) και περιορισμένη εμβέλεια χωρίς ανεφοδιασμό, χαρακτηριστικά επαρκή για τα δεδομένα της 5ης γενιάς αλλά κατώτερα από τις φιλοδοξίες της 6ης. Το NGAD από την πλευρά του στοχεύει σε δραματικά βελτιωμένες επιδόσεις: αναμένεται να προσφέρει πολύ μεγαλύτερη ακτίνα δράσης για επιχειρήσεις στον Ειρηνικό και πιθανόν ικανότητα supercruise σε υψηλές υπερηχητικές ταχύτητες. Επίσης, τόσο το J-36 όσο και το NGAD ενδέχεται να ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες πρόωσης, επιτρέποντας «διαλείμματα» εξαιρετικά υψηλής ταχύτητας ή ακόμη και πτήση σε μεγάλα ύψη εκτός της εμβέλειας συμβατικών απειλών. Σε αυτή την παράμετρο, το J-36 πιθανότατα θα έχει το πλεονέκτημα ταχύτητας και ανόδου απέναντι στο F-35, ενώ θα ανταγωνίζεται ευθέως τις επιδόσεις του NGAD.
- Διασυνδεσιμότητα και συστήματα μάχης: Το F-35 έχει καθιερωθεί ως πλατφόρμα-«κόμβος» του σύγχρονου πεδίου μάχης, με προηγμένο sensor fusion (συνδυασμό δεδομένων αισθητήρων) και δικτυακές επικοινωνίες που του επιτρέπουν να μοιράζεται πληροφορίες με άλλα αεροσκάφη και μονάδες σε πραγματικό χρόνο. Ωστόσο, το F-35 σχεδιάστηκε κυρίως για συνεργασία με επανδρωμένα μέσα και παραδοσιακά δίκτυα. Αντίθετα, το J-36 και η αμερικανική 6η γενιά κινούνται προς ένα δικτυοκεντρικό μοντέλο μάχης όπου το μαχητικό θα λειτουργεί σε αρμονία με αυτόνομα drones. Το J-36 αναμένεται να έχει ικανότητα άμεσου ελέγχου και καθοδήγησης μη επανδρωμένων «πιστών συνοδών» (loyal wingmen), μετατρέποντάς το σε πολλαπλασιαστή ισχύος – ένας ρόλος που το NGAD έχει εξαρχής ενσωματώσει στο σχεδιασμό του. Επιπλέον, και τα δύο 6ης γενιάς μαχητικά θα αξιοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη ως βοηθό στις αποφάσεις του πιλότου, ξεπερνώντας τις δυνατότητες του F-35 σε αυτό το πεδίο. Ενώ λοιπόν το F-35 εξακολουθεί να είναι μια «έξυπνη» πλατφόρμα με κορυφαία διασυνδεσιμότητα για τα σημερινά δεδομένα, το J-36 και το NGAD αντιπροσωπεύουν τη νέα εποχή όπου η μη επανδρωμένη συνεργασία και η αυτόνομη λήψη αποφάσεων θα είναι στο επίκεντρο.
- Ρόλος και γεωπολιτική σημασία: Το F-35 υπηρετεί ως ο κύριος μοχλός αεροπορικής ισχύος των δυτικών δυνάμεων σήμερα. Έχει διανεμηθεί σε πολλούς συμμάχους των ΗΠΑ (ΝΑΤΟ, Ιαπωνία, Ισραήλ κ.ά.), δημιουργώντας ένα ενοποιημένο δίκτυο αεροπορικής ισχύος που διασφαλίζει την δυτική υπεροχή. Από την άλλη, το J-36 αντιπροσωπεύει την αναδυόμενη πρόκληση σε αυτή την υπεροχή: η ανάπτυξή του δείχνει την πρόθεση της Κίνας να αμφισβητήσει την αμερικανική κυριαρχία στους αιθέρες και να αποκτήσει συγκρίσιμο ή ανώτερο μέσο αεροπορικής επιβολής. Εάν το J-36 καταστεί επιχειρησιακό νωρίτερα από το NGAD (κάτι που ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πιθανό), η Κίνα θα αποκτήσει ένα παράθυρο ποιοτικής υπεροχής έναντι των 5ης γενιάς μαχητικών του Δυτικού κόσμου, έστω και προσωρινά. Αυτό θα μπορούσε να μεταβάλει τις ισορροπίες ισχύος στην Ασία – για παράδειγμα, θα ενίσχυε την κινεζική αποτροπή έναντι της αμερικανικής παρουσίας γύρω από την Ταϊβάν ή τη Νότια Σινική Θάλασσα.
- Η αμερικανική απάντηση είναι βέβαια το πρόγραμμα NGAD, το οποίο έχει ήδη δρομολογηθεί: πρόσφατα οι ΗΠΑ ανέθεσαν συμβόλαιο για το νέο μαχητικό 6ης γενιάς (γνωστό και ως F-47), με πρωτότυπα να έχουν δοκιμαστεί μυστικά εδώ και χρόνια. Το NGAD, όταν μπει σε υπηρεσία τη δεκαετία του 2030, θα αποτελέσει το αντίβαρο στο J-36, αποκαθιστώντας την αμερικανική πρωτοκαθεδρία. Σε κάθε περίπτωση, η κούρσα των μαχητικών 6ης γενιάς μόλις ξεκίνησε και οι σχεδιασμοί του J-36 απέναντι στο F-35 και το NGAD καταδεικνύουν μια νέα εποχή ανταγωνισμού. Οι διαφορές στη φιλοσοφία (βαρύ εναντίον ελαφρύτερου μαχητικού), στην τεχνολογία stealth, στις επιδόσεις και στη δικτύωση αντανακλούν και τη διαφορετική στρατηγική προσέγγιση Κίνας και ΗΠΑ. Το J-36 είναι για την Κίνα ένα εργαλείο αλλαγής του παιχνιδιού στην περιοχή της, ενώ το F-35 υπήρξε το δυτικό «game-changer» της περασμένης δεκαετίας. Τώρα, όλα τα βλέμματα στρέφονται στην επόμενη πράξη, όπου το NGAD θα κληθεί να διατηρήσει την αεροπορική ισορροπία ισχύος σε μια εποχή ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης.
