Games
Σε ένα video όλη η ελληνική περιβαλλοντική παράνοια
Mobility
Σε ένα κεντρικό δρόμο μέρα μεσημέρι, ένα παμπάλαιο βαν «ξερνάει» πυκνό καπνό, με το τοξικό νέφος να τυλίγει περιπολικό της αστυνομίας. Δείτε το video…
Η σουρεαλιστική αυτή σκηνή συνοψίζει -αναμφίβολα- την ελληνική περιβαλλοντική παράνοια. Στα χαρτιά, η πολιτεία ευαγγελίζεται «πράσινες» μετακινήσεις και μηδενικούς ρύπους μέσω επιδοτήσεων για ηλεκτρικά οχήματα. Στην πράξη, όμως, τέτοια κινούμενα φουγάρα κυκλοφορούν ανενόχλητα, πνίγοντας τις πόλεις μας και εμπαίζοντας κάθε έννοια νόμου.
WHAT CAR
Για λίγα δευτερόλεπτα, ο δρόμος μοιάζει με θάλαμο αερίων – ένα γκρίζο σύννεφο αιθάλης όπου μετά βίας διακρίνεται το περιπολικό. Κι όμως, σύμφωνα με την έρευνά μας, ούτε πρόστιμο ούτε διακοπή κυκλοφορίας επιβλήθηκε στο ρυπογόνο όχημα. Τελικά το μήνυμα της Πολιτείας είναι σαφές: ρυπαίνετε ελεύθερα. Πρόκειται για καθημερινό φαινόμενο και όχι μεμονωμένο περιστατικό, καθώς τέτοια κακά συντηρημένα φορτηγά και Ι.Χ. κυκλοφορούν άνετα στους δρόμους. Οι νόμοι περί εκπομπών καυσαερίων και τεχνικού ελέγχου (ΚΤΕΟ) υπάρχουν μόνο στα χαρτιά, αφού στην πράξη φαίνεται να μην εφαρμόζονται και αυτό μπροστά στα μάτια μας.
Η αντίφαση είναι κραυγαλέα
Από τη μία, η Ελλάδα προσπαθεί να προωθήσει την «πράσινη μετάβαση» με γενναίες επιδοτήσεις για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων- και πολύ καλά κάνει. Από την άλλη, δεν έχει θεσπίσει κανένα ουσιαστικό αντικίνητρο για την απόσυρση των σαράβαλων. Η χώρα μας διαθέτει τον πιο γερασμένο στόλο επιβατικών στην Ευρώπη, με μέση ηλικία κοντά στα 17,5 έτη. Παρά τις επιδοτήσεις, τα ηλεκτρικά οχήματα αποτελούν αμελητέο ποσοστό του συνολικού στόλου. Την ίδια στιγμή, ένα τεράστιο ποσοστό των οχημάτων στους δρόμους είναι τεχνολογίας δεκαετιών: μόνο τα αυτοκίνητα προδιαγραφών Euro 3 (μοντέλα 2000–2004) αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο του στόλου. Αντίθετα, τα πιο σύγχρονα και «καθαρά» Euro 6, μόλις που εμφανίζονται.
Οι κυβερνητικές επιλογές είναι τουλάχιστον ειρωνικές. Το Υπουργείο Οικονομικών έκρινε ότι ένα πρόγραμμα απόσυρσης παλιών οχημάτων θα είχε «υψηλό δημοσιονομικό κόστος» – λες και το κόστος αυτό δεν μεταφέρεται τελικά αλλού. Στην πραγματικότητα, απλώς μετακυλίεται με άλλους τρόπους: στην υγεία και στην τσέπη του πολίτη, μέσω του συστήματος υγείας. Ενώ λοιπόν «εξοικονομούμε» χρήματα μη πληρώνοντας για απόσυρση «σαράβαλων», πληρώνουμε πολλαπλάσια σε νοσήλεια, φαρμακευτική περίθαλψη και χαμένες εργατοώρες λόγω ασθενειών που προκαλεί η ρύπανση. Πρόκειται για κοντόφθαλμη πολιτική: εξοικονομούμε ευρώ σήμερα, θυσιάζοντας ανθρώπινες ζωές και ποιότητα ζωής αύριο.
Δημόσια υγεία: Το βαρύ τίμημα
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά ένας σιωπηλός δολοφόνος που θερίζει τη δημόσια υγεία. Τα δηλητηριώδη καυσαέρια από τα παλιά οχήματα επιβαρύνουν άμεσα τους πνεύμονες και την καρδιά. Στην Ελλάδα, χιλιάδες πρόωροι θάνατοι κάθε χρόνο οφείλονται στην έκθεση σε ρύπους πέραν των ορίων ασφαλείας. Οι ρύποι από τέτοια οχήματα προκαλούν πληθώρα ασθενειών, από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα (άσθμα, ΧΑΠ) μέχρι καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο των πνευμόνων. Η μακροχρόνια έκθεση στα μικροσωματίδια έχει συνδεθεί με αύξηση εμφραγμάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και νοσηλειών για αναπνευστικά νοσήματα. Με πιο απλά λόγια: κάθε ανάσα δίπλα σε ένα «ντουμάνι» δρόμου φέρνει τον πολίτη ένα βήμα πιο κοντά στο νοσοκομείο.
Το οικονομικό κόστος αυτής της κατάστασης είναι εξίσου δραματικό. Οι ασθένειες και οι θάνατοι από την ατμοσφαιρική ρύπανση επιβαρύνουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας με δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σκεφτείτε το: η πολιτεία που θεωρεί «ακριβή» την απόσυρση των ρυπαντών, πληρώνει αθόρυβα πολλαπλάσια ποσά σε νοσοκομεία και φάρμακα για τις ζημιές που αυτοί οι ρυπαντές προκαλούν. Κι αυτά χωρίς να λογαριάσουμε το ανεκτίμητο κοινωνικό κόστος της απώλειας ανθρώπινων ζωών και της μειωμένης ποιότητας ζωής όσων υποφέρουν.
Δεν χωράει άλλη αναβολή ή δικαιολογία. Η υποκρισία των διπλών μηνυμάτων – πράσινη βιτρίνα απέναντι σε μια τοξική πραγματικότητα – πρέπει να τελειώσει. Η κυβέρνηση οφείλει να εφαρμόσει άμεσα και αυστηρά τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς που ήδη υπάρχουν. Τα περιπολικά δεν πρέπει να χρησιμεύουν ως διακοσμητικά δίπλα στα σύννεφα καπνού, αλλά ως φορείς επιβολής της τάξης: να σταματούν και να αποσύρουν από την κυκλοφορία όσα οχήματα μετατρέπουν τον αέρα σε δημόσιο κίνδυνο. Οι κάτοχοι ρυπογόνων οχημάτων θα πρέπει είτε να τα επισκευάσουν καταλλήλως είτε να τα αποσύρουν – αλλιώς να αντιμετωπίσουν βαριά πρόστιμα και κυρώσεις.
Παράλληλα, χρειάζεται ένα σοβαρό σχέδιο ανανέωσης του στόλου. Δεν αρκεί να επιδοτούμε λίγα ηλεκτρικά Ι.Χ.. Απαιτούνται στοχευμένα κίνητρα (και αντικίνητρα) ώστε τα παλιά οχήματα να δώσουν τη θέση τους σε καθαρότερα μέσα μεταφοράς – είτε ηλεκτρικά, είτε νεότερης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Ένα σοβαρό πρόγραμμα απόσυρσης, όσο κι αν κοστίζει βραχυπρόθεσμα, θα εξοικονομήσει μακροπρόθεσμα ζωές και χρήματα: λιγότεροι άρρωστοι πολίτες, λιγότερα έξοδα υγείας, πιο καθαρές πόλεις.
Σε τελική ανάλυση, η σύγκρουση ανάμεσα στην πράσινη φιλοδοξία και στη μαύρη πραγματικότητα των δρόμων μας δεν μπορεί να συνεχίζεται. Είναι ζήτημα στοιχειώδους συνέπειας αλλά και σεβασμού προς τη δημόσια υγεία. Δεν γίνεται να μιλάμε για κλίμα και περιβάλλον, την ώρα που ανεχόμαστε οχήματα-δηλητήριο να αλωνίζουν. Οι εικόνες του βαν πρέπει να γίνουν παρελθόν. Η Ελλάδα οφείλει να πάψει να είναι ο «γηροκομήτης ρύπων» της Ευρώπης και να αποδείξει ότι οι εξαγγελίες περί βιώσιμης ανάπτυξης δεν είναι απλώς λόγια του αέρα (μολυσμένου). Ήρθε η ώρα τα λόγια να γίνουν πράξη – για να μπορέσουμε επιτέλους να αναπνεύσουμε καθαρά.
