Games
Από βορρά μέχρι το νότο και τα ανατολικά σε δέκα λεπτά
Mobility
Σήραγγα Ηλιούπολης: Σε τροχιά υλοποίησης το μεγάλο έργο που θα αλλάξει τις μετακινήσεις στην Αττική.
Η πολυαναμενόμενη Αστική Σήραγγα Ηλιούπολης – η νέα υπόγεια αρτηρία που θα συνδέσει την Περιφερειακή Υμηττού (Κατεχάκη) με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης – βρίσκεται πλέον σε φάση ωρίμανσης, με τις πιο πρόσφατες εξελίξεις να διαμορφώνουν την πορεία υλοποίησης του έργου. Τον Μάιο του 2023 κατατέθηκε Πρότυπη Πρόταση από κοινοπραξία μεγάλων τεχνικών ομίλων, σηματοδοτώντας αυξημένο ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα. Παράλληλα, η Lamda Development – λόγω της επένδυσης στο Ελληνικό – εκπόνησε μελέτες για λογαριασμό του Υπουργείου Υποδομών, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί και παραδοθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024.
WHAT CAR
Επόμενο ορόσημο είναι η επίσημη προκήρυξη του διαγωνισμού. Το Υπουργείο Υποδομών έχει προαναγγείλει ότι οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού θα δημοπρατηθούν ενιαία, σε ένα «τριπλό» πακέτο που θα περιλαμβάνει και τη Σήραγγα Ηλιούπολης.
Ήδη από το 2023, είχε αποκαλυφθεί πως ο διαγωνισμός αυτός θα προχωρήσει με σύμβαση παραχώρησης ή ΣΔΙΤ, δεδομένου ότι αποκλείεται η υλοποίηση ως δημόσιο έργο λόγω υψηλού κόστους. Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν ότι βρισκόμαστε κοντά σε επίσημες ανακοινώσεις. Εφόσον ο διαγωνισμός προκηρυχθεί εντός του 2025, η έναρξη των εργασιών θα μπορούσε να γίνει το 2026, με ένα χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης που πιθανώς θα εκτείνεται στα τέλη της δεκαετίας.
Σχεδιασμός του Έργου και Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Το έργο προβλέπει την κατασκευή μιας σύγχρονης δίδυμης οδικής σήραγγας μήκους περίπου 3 χιλιομέτρων, με τρεις λωρίδες ανά κατεύθυνση και χωρίς ενδιάμεσες εξόδους. Η νέα αυτή σήραγγα θα αρχίζει να βυθίζεται στο ύψος της Περιφερειακής Υμηττού (περιοχή Κατεχάκη/στρατόπεδα Σακκέτα) και θα καταλήγει σε ανισόπεδο κόμβο επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης, πιθανότατα κοντά στα όρια Αγίου Δημητρίου – Ηλιούπολης, λίγο νοτιότερα από τον σταθμό Μετρό «Άγιος Δημήτριος». Περίπου 2,5 χλμ. της διαδρομής θα είναι υπογειοποιημένα, ενώ το τελικό τμήμα ~1 χλμ θα διαμορφωθεί ως επίγεια επέκταση της Αττικής Οδού.
Στο σχεδιασμό εντάσσεται επίσης η ανισοπεδοποίηση της λεωφόρου Βουλιαγμένης από το σημείο εξόδου της σήραγγας έως το Ελληνικό. Δηλαδή, όλα τα φανάρια/κόμβοι κατά μήκος της Βουλιαγμένης μέχρι το ύψος του πρώην αεροδρομίου θα καταργηθούν, μετατρέποντας αυτόν τον άξονα σε αυτοκινητόδρομο ταχείας ροής. Όπου κι αν «κουμπώσει» η σήραγγα στη Βουλιαγμένης, θα κατασκευαστεί ανισόπεδος κόμβος σύνδεσης, ώστε η κυκλοφορία να ρέει ανεμπόδιστα. Η προσέγγιση αυτή υπαγορεύθηκε από τις κυκλοφοριακές μελέτες και θεωρείται κρίσιμη για να επιτευχθεί το μέγιστο όφελος: η απελευθέρωση της λεωφόρου Βουλιαγμένης από τα φανάρια και η λειτουργική σύνδεσή της με την Αττική Οδό.
Οφέλη για την κυκλοφορία και την καθημερινότητα
Η υλοποίηση της Σήραγγας Ηλιούπολης θεωρείται από συγκοινωνιακή άποψη η σημαντικότερη νέα οδική παρέμβαση στην πρωτεύουσα. Θα προσφέρει έναν εναλλακτικό, ταχύτατο διάδρομο σύνδεσης Βορρά–Νότου στο λεκανοπέδιο, συνδέοντας περιοχές που σήμερα απέχουν 30-40 λεπτά οδικώς, σε μόλις 10 λεπτά. Παράλληλα, εκτιμάται ότι θα μειωθεί ο χρόνος μετακίνησης από τα νότια προάστια προς τα Μεσόγεια και το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» κατά 15-20 λεπτά.
Συνολικά, με τη νέα σήραγγα και την παράλληλη αναβάθμιση της Βουλιαγμένης, διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό ένας «ελεύθερος δακτύλιος» ταχείας κυκλοφορίας στην Αθήνα. Σε συνδυασμό με την Αττική Οδό και τον Κηφισό, η Σήραγγα Ηλιούπολης και η απαλλαγμένη από φανάρια λεωφόρος Βουλιαγμένης θα δημιουργήσουν ένα δίκτυο αξόνων χωρίς φωτεινή σηματοδότηση, που θα εξυπηρετεί διαμπερείς μετακινήσεις τόσο στον άξονα βορρά-νότου όσο και ανατολής-δύσης.
Επιπλέον, το έργο αναμένεται να αποσυμφορήσει κρίσιμους οδικούς κόμβους και γειτονιές. Η κυκλοφορία εντός της Ηλιούπολης και των γύρω δήμων θα καταστεί ασφαλέστερη και ομαλότερη, καθώς θα μειωθεί η διέλευση βαρέων οχημάτων και transit κινήσεων μέσω τοπικών δρόμων. Συνολικά, τα οφέλη του έργου θα είναι πολυεπίπεδα, τόσο τοπικά όσο και σε μητροπολιτικό επίπεδο.
Στρατηγική σημασία και σύνδεση με το ελληνικό
Η στρατηγική σημασία της Σήραγγας Ηλιούπολης ενισχύεται από το γεγονός ότι συνδέεται άμεσα με το μεγάλο έργο ανάπλασης του Ελληνικού. Η περιοχή του πρώην αεροδρομίου μετατρέπεται σε πόλο ανάπτυξης που θα προσελκύει δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες καθημερινά, αρχής γενομένης από το 2026 με την λειτουργία των πρώτων εγκαταστάσεων. Ήδη, παρατηρείται έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση στη Βουλιαγμένης, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για νέες «βαλβίδες αποσυμπίεσης» στο παράκτιο μέτωπο.
Η Σήραγγα Ηλιούπολης θα λειτουργήσει ακριβώς ως τέτοια, παρέχοντας μια ταχεία σύνδεση του Ελληνικού με την υπόλοιπη πόλη. Θα εξασφαλίσει ότι τα νότια προάστια αποκτούν γρήγορη πρόσβαση προς το αεροδρόμιο και τα βόρεια/ανατολικά, χωρίς να επιβαρύνουν τη λεωφόρο Ποσειδώνος ή άλλους δρόμους. Σε συνδυασμό με τη νέα υπογειοποίηση της Ποσειδώνος, δημιουργείται ένας ολοκληρωμένος δακτύλιος πρόσβασης στο Ελληνικό από ξηράς.
Πέρα από τις οδικές υποδομές, ενισχύονται και τα μέσα σταθερής τροχιάς στην περιοχή. Ωστόσο, η σήραγγα θα αναλάβει τον κύριο ρόλο στη διαχείριση των Ι.Χ. ροών. Με τη λειτουργία της, εκτιμάται ότι το κυκλοφοριακό κομφούζιο που διαφορετικά θα δημιουργούταν στη Βουλιαγμένης, θα μετριαστεί σημαντικά.
Κόστος, Χρηματοδότηση και Προκλήσεις
Το κόστος του έργου εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Ο προϋπολογισμός αυτός περιλαμβάνει τόσο τη διάνοιξη της σήραγγας όσο και τις παράπλευρες οδικές παρεμβάσεις στη λεωφόρο Βουλιαγμένης. Δεν προβλέπεται χρηματοδότηση αποκλειστικά από το Δημόσιο, αλλά το έργο θα προχωρήσει μέσω παραχώρησης ή σύμπραξης Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Αναμένεται η συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων, είτε μέσω του νέου παραχωρησιούχου της Αττικής Οδού είτε μέσω ξεχωριστού διαγωνισμού.
Η εύρεση χρηματοδότησης συνιστά αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο εμπόδιο πριν το έργο πάρει το πράσινο φως. Έχουν εκφραστεί ανησυχίες για πιθανές καθυστερήσεις λόγω των αυξημένων αναγκών άλλων περιοχών. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να βρει καινοτόμες λύσεις χρηματοδότησης. Η κατάθεση της πρότυπης πρότασης από τους ιδιωτικούς ομίλους αποτελεί ένα τέτοιο βήμα. Εφόσον εγκριθεί, θα ακολουθήσει διαγωνιστική διαδικασία μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου.
Συμπερασματικά, η Σήραγγα Ηλιούπολης είναι ένα έργο κομβικής σημασίας που υπόσχεται να αλλάξει τον συγκοινωνιακό χάρτη της Αττικής. Παρά τις προκλήσεις στη χρηματοδότησή του, το έργο παραμένει υψηλά στην ατζέντα λόγω της επιτακτικής ανάγκης να αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό της Αθήνας και να υποστηριχθεί η μεγάλη ανάπλαση του Ελληνικού. Αν όλα εξελιχθούν βάσει σχεδίου, τα επόμενα χρόνια η καθημερινότητα χιλιάδων οδηγών στην πρωτεύουσα θα βελτιωθεί αισθητά.
